Shahtoosh/ŞAHTUŞ

Shahtoosh–İRAN pers dilinden gelen SHAHTUSH "KRALLARIN KEYFİ" anlamına gelir.
Bu isim Tibet antilobunun tüylerinden el ile dokunan şallara verilen addır.Bu şallar gerçekten de herzaman çok ender olmuş ve ancak çok maharetli usta el dokumacılarının elinden çıkmıştır. Kullanılan malzemenin inceliği dokuma işlevini çok zorladığından nadir bulunan oldukça değerli bir ürün olmuştur.Öylesine incedir ki el dokuması olmasına ve en az 70 x 170 m2 olmasına rağmen bir alyanstan kolaylıkla geçebilmektedir. İşte Uzak Doğu’da çok hakim olan bu yüzük şalı kültürü buradan gelmiştir.












Shahtoosh/ŞAHTUŞ

Chiru Tibet Antilobu en zor iklim şartlarında 5000 m irtifada yaşar. Evren bu canlıya üşümemesi ve kolayca hareket edebilmesi için sıcak tutan en hafif kürkü vermiştir.Bu çok özel kürk onların çok yüksek platolarda en soğuk havada dahi donmadan yaşamalarını sağlamaktadır. Nesli tükenmekte olan ve avı yasak olan bir hayvandır; kürkünden istifade etmek te kaşmir keçisinin aksine sadece onu öldürerek mümkündür.Genelde Moğolistan ve Tibet’te yaşayan bu doğa harikası antilop genellikle göçebeler tarafından takip edilmekte ve genellikle de onlar tarafından öldürülmektedirler.
İnglizler, Kaşmir bölgesinde gezerlerken Paşmina ve Shahtoosh şalı keşfetmişler ve bunu dünyaya tanıtmışlardır.Talep kısa zamanda oluşmuş ve maalesef bu da hayvanın türünün tehlikeye girmesine sebep olmuştur. Nasıl bir kara mizahtır ki bugün bile tibet antilobuna çok sert bir av yasağı vardır ama şalın ticaretini yapmak yasak değildir.
Aslında CITES (Convention on International Trade in Endangered Species)anlaşması imzalanmış ülkelerde 1979’dan beri vurmakta kullanmakta yasak olmasına rağmen başta ABD ,Hindistan ve Çin bu yasağı delmişlerdir..1990’ da Hindistan’da 75.000 adet sayılan Tibet Antilobu bu gün 200 tane olarak ifade edimektedir .Bu rakam insanlığın insafsızlığını ve sorumsuzluğunu anlatan çok çarpıcı bir istatiksel veridir. Kilosu 1.250 dolara alıcı bulmaktadır. Batı pazarında bir şal 8500 dolara alıcı bulmaktadır.Bir Chiru’dan 150 gr elde edilmekte dolayısı ile bir şal için 2 Chiru öldürülmektedir.Birçok vahşi hayatı koruma dernekleri 1990’lar da harekete geçmiş ve çok büyük zorluklarla Chiru çiftlikleri kurmuşlardır. Birçok kere göçebeler tarafından saldırıya uğramışlar ve CHİRULAR KAÇIRILIP ÖLDÜRÜLMÜŞLERDİR.
Sayıları çok olan bu organizasyonlar sayesinde Chiru hala nesli olan bir hayvandır ama risk altındadır.
New York’ un ünlü department storlarından Bergdorf Goodman1995’ te Shahtoosh reklamı yapmış ve slogan olarak “nadir ve krallara layık” ı kullanmıştır .Bu da insan ve hayvan haklarının en ileri sanıldığı en modern ülke olan ABD için ironik ve dramatik bir haber değil midir?